Thị trường ngoại hối là thị trường năng động và thanh khoản nhất thế giới, với hàng nghìn tỷ đô la được giao dịch giữa các đồng tiền mỗi ngày. Mặc dù mang lại vô số cơ hội giao dịch, nhưng thị trường ngoại hối cũng tiềm ẩn một số rủi ro nhất định, vì vậy nhà giao dịch cần phải có một kế hoạch quản lý rủi ro phù hợp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ định nghĩa về quản lý rủi ro, tìm hiểu những rủi ro khi đầu tư ngoại hối mà nhà giao dịch có thể phải đối mặt, chẳng hạn như rủi ro đòn bẩy và rủi ro biến động, cùng những rủi ro khác. Và cuối cùng, bài viết sẽ cung cấp các bước cần tuân thủ để quản lý rủi ro hiệu quả.
Quản lý rủi ro trong giao dịch là gì?
Quản lý rủi ro trong giao dịch là quá trình xác định những bất lợi tiềm ẩn và thực hiện các hành động để giảm thiểu tổn thất khi giao dịch. Quá trình này bao gồm việc thực thi một vài chiến lược, sử dụng các công cụ quản lý rủi ro khác nhau để hạn chế tác động của biến động thị trường cùng những rủi ro ngoại hối khác lên danh mục đầu tư của nhà giao dịch. Mục tiêu chính là để bảo vệ dòng vốn giao dịch và duy trì sự thành công lâu dài.
Sau khi xác định khái niệm cốt lõi về quản lý rủi ro khi đầu tư ngoại hối, chúng ta hãy cùng xem xét kỹ hơn những rủi ro cụ thể mà một nhà giao dịch ngoại hối có thể phải đối mặt.
Những rủi ro khi đầu tư ngoại hối là gì?
Để xây dựng được một kế hoạch quản lý rủi ro giao dịch hiệu quả yêu cầu nhà giao dịch phải có hiểu biết đầy đủ về những rủi ro ngoại hối tiềm ẩn có thể phát sinh trên hành trình giao dịch của mình.
- Rủi ro đòn bẩy:
Đòn bẩy cho phép nhà giao dịch kiểm soát một vị thế lớn hơn với số vốn tương đối nhỏ hơn, giúp gia tăng lợi nhuận tiềm năng nhưng cũng có thể gia tăng thua lỗ tiềm tàng. Rủi ro đòn bẩy chính là việc khoản lỗ có thể nhanh chóng vượt quá mức ký quỹ ban đầu, khiến nhà giao dịch có thể sẽ đối mặt với lệnh gọi ký quỹ, yêu cầu họ phải nạp thêm tiền để bù đắp khoản lỗ nếu không sẽ bị thanh lý.
- Rủi ro biến động:
Rủi ro biến động là rủi ro tỷ giá hối đoái thay đổi quá nhanh và quá bất ngờ. Biến động là sự thay đổi giá của một cặp tiền trong một khoảng thời gian nhất định, là mức độ và tốc độ thay đổi tỷ giá hối đoái. Giá cả thay đổi do nhiều yếu tố khác nhau như tin tức kinh tế, sự kiện chính trị, tâm lý thị trường và thiên tai tự nhiên.
Các cặp tiền khác nhau có mức độ biến động khác nhau. Một số cặp tiền được biết đến với độ biến động cao, trong khi những cặp tiền khác thì ít biến động hơn. Việc nắm rõ cặp tiền nào dễ biến động là điều cần thiết để tránh rủi ro về những biến động và thay đổi bất ngờ.
- Rủi ro thanh khoản:
Một cặp tiền được coi là có tính thanh khoản cao khi nó có thể dễ dàng được mua hoặc bán mà không gây ra biến động giá đáng kể trên thị trường, và khi có nhiều người mua và người bán tích cực giao dịch.
Rủi ro thanh khoản phát sinh khi có ít người tham gia giao dịch một cặp tiền cụ thể, khiến cặp tiền đó kém thanh khoản hơn. Điều này thường xảy ra vào một số thời điểm nhất định trong ngày, chẳng hạn như đêm khuya, ngày nghỉ lễ của các thị trường hoặc với các cặp tiền ít phổ biến hơn.
Tính thanh khoản thấp hơn có khả năng gây ra trượt giá, nghĩa là lệnh của bạn có thể không được thực hiện ở mức giá mà bạn mong đợi do thiếu người đặt lệnh ở chiều ngược lại, dẫn đến việc khớp lệnh kém hiệu quả hơn.
- Rủi ro lãi suất:
Trong giao dịch ngoại hối, rủi ro lãi suất là khả năng một cặp tiền sẽ giảm giá trị do những thay đổi bất ngờ về lãi suất mà các ngân hàng trung ương đặt ra. Lãi suất là yếu tố chính thúc đẩy tỷ giá hối đoái, vì chúng có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức hấp dẫn của một đồng tiền trong mắt nhà đầu tư ngoại hối.
- Ngân hàng trung ương của một quốc gia tăng lãi suất sẽ thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm lợi nhuận cao hơn, dẫn đến nhu cầu tăng cao và đồng tiền của quốc gia đó mạnh lên.
- Ngược lại, nếu một quốc gia hạ lãi suất, đồng tiền của quốc gia đó sẽ trở nên kém hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư ngoại hối, từ đó làm giảm nhu cầu và làm suy yếu đồng tiền.
Nếu Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) bất ngờ tăng lãi suất, trong khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản lại hạ lãi suất. Nhiều nhà đầu tư ngoại hối có thể chuyển đổi vốn sang đồng USD để được hưởng lợi nhuận cao hơn. Tình huống này sẽ làm tăng nhu cầu đối với đồng USD và củng cố tỷ giá USD/JPY, từ đó đẩy cặp USD/JPY tăng cao hơn.
Tuy nhiên, nếu Fed bất ngờ hạ lãi suất, đồng USD sẽ suy yếu và vì thế cặp USD/JPY sẽ giảm.
- Rủi ro địa chính trị:
Các sự kiện địa chính trị có thể gây ra biến động trên thị trường tiền tệ vì các nhà giao dịch phản ứng với rủi ro và bất ổn gia tăng. Rủi ro và bất ổn địa chính trị có thể ảnh hưởng đến giá trị của các cặp tiền và thị trường ngoại hối nói chung. Vì thế nhà giao dịch ngoại hối phải luôn theo dõi chặt chẽ các sự kiện địa chính trị và đánh giá tác động tiềm ẩn của chúng.
Ví dụ, trong thời kỳ căng thẳng địa chính trị, hành vi “tìm đến nơi trú ẩn an toàn” có xu hướng gia tăng, dẫn đến việc đồng tiền của các quốc gia bất ổn sẽ suy yếu đi, trong khi đó các đồng tiền được xem là nơi trú ẩn an toàn như đồng đô la Mỹ hoặc franc Thụy Sĩ sẽ tăng giá.
- Rủi ro dữ liệu kinh tế:
Rủi ro dữ liệu kinh tế là sự biến động cao của một cặp tiền dưới tác động của một sự công bố chỉ báo kinh tế quan trọng. Các dữ liệu quan trọng như tăng trưởng GDP, báo cáo việc làm, tỷ lệ lạm phát hoặc báo cáo của ngân hàng trung ương,… có thể ảnh hưởng đến tâm lý thị trường, gây ra những biến động bất thường.
Rủi ro phát sinh khi dữ liệu kinh tế thực tế chênh lệch đáng kể so với kỳ vọng của thị trường, khiến cặp tiền phản ứng ngay lập tức. Vì vậy nhà giao dịch phải theo dõi sát sao các chỉ số kinh tế chính và thời gian thông báo của chúng để chuẩn bị cho những biến động tiềm ẩn.
Ví dụ cặp EUR/USD: Số liệu bảng lương phi nông nghiệp (NFP) của Hoa Kỳ được công bố, cho thấy tăng trưởng việc làm mạnh hơn nhiều so với dự kiến, đây là một tín hiệu tích cực, thể hiện nền kinh tế Hoa Kỳ tăng trưởng mạnh mẽ.
Với một nền kinh tế Hoa Kỳ mạnh mẽ, Cục Dự trữ Liên bang nhiều khả năng sẽ tăng lãi suất, lãi suất tăng sẽ củng cố đồng đô la Mỹ, gây ra xu hướng giảm cho cặp EUR/USD.
Mặt khác, nếu báo cáo NFP được công bố yếu hơn dự kiến, tình huống này có thể làm suy yếu đồng USD và vì thế cặp EUR/USD sẽ tăng giá.
- Rủi ro tâm lý:
Rủi ro tâm lý đề cập đến tác động của cảm xúc và định kiến chủ quan lên quá trình ra quyết định của nhà giao dịch, có khả năng dẫn đến kết quả giao dịch tiêu cực. Giao dịch theo cảm xúc thường khiến nhà giao dịch đi chệch khỏi chiến lược giao dịch ban đầu của mình, xem nhẹ rủi ro dẫn đến thua lỗ. Những cảm xúc như sợ hãi, tham lam, tự tin thái quá và định kiến nhận thức có thể dẫn đến những quyết định giao dịch phi lý trí.
Giờ đây, khi bạn đã khám phá những rủi ro ngoại hối tiềm ẩn có thể phát sinh trên hành trình giao dịch của mình, đã đến lúc xem xét các bước mà bạn có thể thực hiện để quản lý rủi ro khi đầu tư ngoại hối hiệu quả.
4 bước đơn giản để quản lý rủi ro hiệu quả khi giao dịch:
Để quản lý rủi ro ngoại hối hiệu quả, nhà giao dịch cần cân nhắc một số yếu tố chính nhằm đảm bảo thành công lâu dài và đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt.
Khả năng chịu đựng rủi ro:
Khả năng chịu đựng rủi ro là mức độ bạn chấp nhận thua lỗ trong ngắn hạn để kiếm được lợi nhuận cao hơn từ khoản đầu tư ngoại hối của mình trong dài hạn. Đó là mức độ bạn sẵn sàng chấp nhận thua lỗ ngắn hạn để hướng tới mục tiêu đạt được lợi nhuận lớn hơn trong dài hạn. Xác định mức độ chấp nhận rủi ro của bạn là một bước quan trọng để quản lý rủi ro hiệu quả.
Nhiều nhà giao dịch gặp khó khăn trong việc xác định mức độ chấp nhận rủi ro của mình khi giao dịch ngoại hối. Có một nguyên tắc chung là bạn chỉ nên mạo hiểm từ 1-5% số dư tài khoản cho mỗi giao dịch. Con số 5% cũng có thể gây ra thua lỗ lớn cho bạn nếu thị trường biến động bất lợi. Vì vậy bạn cần liên tục theo dõi tỷ lệ phần trăm này dựa trên các vị thế đang mở và hiệu suất giao dịch của mình.
Xác định quy mô vị thế:
Xác định quy mô vị thế là quá trình xác định lượng tiền cần mua hoặc bán trong một giao dịch. Nó liên quan chặt chẽ đến mức độ chấp nhận rủi ro của bạn và không thể tách rời khỏi nó, vì quy mô vị thế được xác định dựa trên tỷ lệ vốn mà bạn sẵn sàng mạo hiểm cho mỗi giao dịch. Việc xác định quy mô vị thế hợp lý sẽ giúp hạn chế thua lỗ tiềm ẩn vì bạn có thể kiểm soát được lượng tiền vốn sử dụng cho mỗi giao dịch.
Ví dụ: bạn đang giao dịch cặp EUR/USD, quy mô tài khoản là 10.000 USD, rủi ro mỗi giao dịch là 2%, giá trị pip là 10 USD cho mỗi lot tiêu chuẩn. Và mức dừng lỗ là 50 pip.
Để tính toán khối lượng vị thế theo lô, bạn cần chia rủi ro trên mỗi giao dịch (200) cho mức dừng lỗ tính bằng pip nhân với giá trị pip trên mỗi lot. Khối lượng vị thế = 200/(50×10) = 0,4 lot.
Khối lượng vị thế là 0,4 lot, đồng nghĩa với việc bạn không nên mạo hiểm quá 200 USD cho giao dịch này.
Lệnh dừng lỗ:
Lệnh dừng lỗ là một lệnh thoát tự động, hạn chế khả năng thua lỗ tiềm ẩn bằng cách đóng vị thế giao dịch khi giá đạt đến một mức giá mà bạn đã xác định trước. Mức giá dừng lỗ được xác định dựa trên khối lượng vị thế và rủi ro trên mỗi giao dịch của bạn.
Việc xác định mức dừng lỗ nên tương ứng với lợi nhuận mà bạn muốn đạt được đối với giao dịch đó. Ví dụ, bạn dự đoán lợi nhuận từ giao dịch là 300 điểm và mức dừng lỗ là 100 điểm. Nghĩa là tỷ lệ rủi ro trên lợi nhuận của bạn đang ở mức tốt, với khả năng bảo vệ tốt khỏi các khoản lỗ tiềm ẩn. Vì nếu có ba giao dịch thua lỗ liên tiếp, bạn chỉ phải bù đắp bằng một giao dịch thắng 300 điểm.
Lệnh chốt lời:
Lệnh chốt lời là một lệnh tự động bảo vệ lợi nhuận cho bạn bằng cách đóng vị thế giao dịch khi đạt đến mức giá mà bạn đã xác định trước. Mục đích chính của lệnh này là đảm bảo lợi nhuận trước khi thị trường đảo chiều.
Ví dụ: nếu bạn mua EUR/USD ở mức 1,1600 và đặt lệnh chốt lời ở mức 1,1650. Khi giá đạt đến mức này, lệnh chốt lời của bạn sẽ được kích hoạt và giao dịch sẽ được đóng.
Lệnh chốt lời rất quan trọng trong việc quản lý rủi ro vì nó đảm bảo lợi nhuận cho bạn trước khả năng thị trường đảo chiều, giảm thiểu giao dịch theo cảm xúc bằng cách ngăn bạn giữ lệnh quá lâu với kỳ vọng kiếm được lợi nhuận lớn hơn và nâng cao hiệu quả thời gian vì bạn có thể giám sát nhiều giao dịch cùng một lúc.
Tóm lại:
Quản lý rủi ro rất quan trọng đối với sự thành công lâu dài trong giao dịch ngoại hối. Thị trường ngoại hối tràn ngập cơ hội nhưng cũng có nhiều rủi ro, vì vậy bạn cần sử dụng các công cụ và chiến lược phù hợp để bảo vệ nguồn vốn của mình.
Khi hiểu rõ và sử dụng các công cụ quản lý rủi ro, thiết lập lệnh dừng lỗ, xác định quy mô vị thế dựa trên rủi ro tài khoản, nhận thức được giới hạn tâm lý và cảm xúc của bản thân mình, bạn sẽ có thể giao dịch tự tin và kỷ luật hơn.
Rủi ro không thể loại bỏ hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được. Với một kế hoạch giao dịch và quản lý rủi ro ngoại hối nhất quán, bạn sẽ có thể trụ vững trên thị trường và đạt được sự phát triển dài hạn trong giao dịch.
